Waarom roken we (meer) als we alcohol op hebben?

Ik denk dat de meeste van ons dit wel herkennen. En zo niet, dan zit je nog in de ontkenningsfase omdat je bang bent dat je ouders erachter komen en je je rijbewijs terug moet betalen. Want je rijbewijs kreeg je als je ‘niet zou gaan roken’. Ja, make that the cat wise. Iedereen heeft wel eens aan zo’n stokkie gezogen, vooral als je wat borrels op hebt. Meestal schooide je deze sigaret dan bij iemand die toevallig ook buiten stond of hij/zij bood het netjes aan of je er ook een wilde.

Ik denk dat het nemen van een sigaret bij de meeste is begonnen toen de eerste stapavonden opkwamen. Je vond het wel stoer staan bij degene die naast je stond, waardoor je met volle moed vroeg of je er ook een mocht proberen. Die eerste keer is het smerigste wat je ooit mee hebt gemaakt. Je wist niet eens hoe je moest inhaleren, dus je blies het ook meteen uit en begon te hoesten. De persoon die jou een trekkie van zijn of haar sigaret gaf, begon natuurlijk te lachen. Amateur. Toch bleef je het proberen en na drie á vier stapavonden kreeg je er wat handigheid in. Je overweegt zelfs een eigen pakje peuken te halen. Maar je rookt doordeweeks niet waardoor je het zonde van je geld vindt. Ondertussen blijf je gewoon bij de buurman of buurvrouw schooien, die ook op dat moment buiten staat te paffen.

Waarom roken we dan als we alcohol drinken?

Dat pakje koop je nu voortaan zelf omdat je het schandalig vindt om elke keer bij iemand te bietsen. De volgende ochtend kom je er ook achter dat het hele pakje sigaretten gewoon op is. Hoe komt het dan toch dat, wanneer je een paar alcoholische dranken hebt gehad, snakt naar nicotine? Je rookt namelijk niet of nauwelijks doordeweeks maar op z’n avond ga je om de tien minuten naar buiten om er eentje op te steken.

Het onderzoek

Dr. John Dani, een neurowetenschapper en verslavingsdeskundige aan de University of Pennsylvania, vertelt dat deze drang tot sigaretten tweeledig is. Enerzijds is het een gevolg van de manier waarop nicotine invloed heeft op het geheugen, anderzijds verlaagt nicotine in combinatie met alcohol het dopaminegehalte. Deze twee componenten zorgen er samen voor dat sigaretten ineens verrukkelijk smaken.

Allereerst is er een onderzoek uitgevoerd op twee muizen over hoe nicotine de opbouw van onze geheugenpaden beïnvloedt. Het onderzoek bestond uit een hok met twee verschillende ruimtes waar de muizen doorheen konden rennen. In het ene hok zat de onschadelijke stof zoutoplossing, terwijl in het andere nicotine was toegediend. Het nicotine hok werd door de muizen veel mee gebruik van gemaakt.

Dit komt doordat nicotine de neurale verbindingen in de hersenen tot 200 procent versterkt. “Die versterking ligt ten grondslag aan nieuwe geheugenvorming”, vertelt dr. Dani. De nicotine versterkt de neurale synaptische verbinding alleen als de zogeheten beloningscentra een dopamine signaal afgaven.

Het roken van een sigaret geeft je dus een goed gevoel en wil je het dus nogmaals ondernemen. Daarnaast blijken al de bijbehorende herinneringen zoals drinken en met vrienden zijn, gebundeld te worden met dezelfde door nicotine, versterkte geheugenpaden.

Uit een tweede onderzoek waarbij Dr. Dani ratten eerst nicotine gaf en daarna alcohol, bleek dat alcohol een boost geeft aan het dopaminegehalte in het genotscentrum van het brein waardoor je jezelf gelukkig voelt. Hij dacht eigenlijk dat als je alcohol en roken combineert, het geluksstofje juist zou stijgen maar het tegendeel bleek waar. De combinatie zorgt er juist voor dat stresshormonen in gang worden gezet, die de afgifte van dopamine een halt toeriep. Eigenlijk zorgt zowel drank als sigaretten ervoor dat je je gelukkig voelt, zolang je het niet combineert.

Rokers hebben op dat moment meer drank nodig om dat gevoel van euforie vast te houden. Het is eigenlijk een cyclus die begint waar alcohol die positieve herinneringen aan roken oproept. Maar het roken van een sigaret na het drinken laat dus je dopaminegehalte weer zakken. Daardoor ontstaat er een nieuwe neiging om meer te drinken om het geluksmomentje te herleven waardoor de cyclus weer van voor af aan begint. It sucks, we know.