Mythe of waarheid: ‘bier na wijn geeft venijn’

Voor sommige mensen klinkt het als een droom: in de naam van wetenschap ongedeerd dronken worden om de mensheid wellicht wat kennis te kunnen verschaffen. Voor 90 bofkonten kwam deze droom uit, want wetenschappers wilde weten of een bepaalde combinatie van drank, en dan in het bijzonder de volgorde waarin deze gedronken worden, invloed heeft op de krokantheid van je kater de volgende dag.

Vandaag voelen we de uitdrukking ‘bier na wijn geeft venijn, wijn na bier geeft plezier’ aan de tand.

‘Bier na wijn geeft venijn’

Bier, wijn, wijn, bier, als je er genoeg van drinkt is de kans groot dat je de volgende dag met je kin op de wc-bril hangt. Maar is de heftigheid van de kater onderhevig aan de volgorde waarin je het drinkt? Duitse onderzoekers aan de Universität Witten/Herdecke zochten het uit.

Tijdens het gecontroleerde drankfestijn werd zowel het gedrag als het slaappatroon in de gaten gehouden. Bij het ontwaken moesten ze hun ervaring en status van hun kater omschrijven. Hier werd vooral gekeken naar de bijverschijnselen zoals hoofdpijn, uitdroging, vermoeidheid, maag- en darmklachten en gevoeligheid voor licht.

Uit het onderzoek kwam naar voren dat de volgorde de drank geen invloed heeft op de kater van volgende dag. Maar waar komt de uitdrukking dan vandaan?

Welstand en status

Toxicoloog Daan Touw zegt dat de uitdrukking vooral overdrachtelijk is bedoeld. We denken al snel dat het slaat op de invloed van alcohol. De ene combi zou beter zijn dan de andere, maar dat is eigenlijk helemaal niet wat er wordt bedoeld. Het verwijst naar de welstand en status. Volgens bierhistoricus Leendert Alberts kon je in de middeleeuwen, maar vermoedelijk al veel eerder, de hiërarchie aflezen aan iemands drankje. Wat was voor de armen, dus zodra je iets te besteden had dronk je bier. Veel lekkerder natuurlijk, maar daarnaast ook voedzaam. Je dronk lokaal bier als je zakken nog niet zo diep waren, en luxer bier uit handelssteden naarmate je meer te besteden had. Dronk iemand wijn? Dan had diegene het pas écht gemaakt in de maatschappij.

De uitdrukking betekent dus dat wanneer je wijn na bier dronk, je meer geld te besteden had en in status was gestegen. Ging het juist andersom, dan was je afgezakt. Venijn in plaats van plezier.

Tot op de dag van vandaag is die ‘drankhiërachie’ nog steeds niet verdwenen. Wijn heeft nog altijd een hogere status dan bier. Die zie je terug in de enorme wijnkaarten in chique restaurants.

bier na wijn-3
Credits: Cottonbro