Wat vieren we nu eigenlijk met Halloween?
Hoewel de Halloween-festivals afgelopen weekend allemaal plaatsvonden, is het vandaag officieel Halloween. De enige feestdag die in het teken staat van pompoenen uithollen en jezelf griezelig aankleden. Vooral in Amerika pakken ze uit met Halloween, maar in Nederland krijgt het feest ook steeds meer voet aan de grond te krijgen. Maar waar de actual f*ck komt dit feest vandaan en wat vieren we eigenlijk?
Halloween?
We zullen eens even beginnen met de naam. ‘Halloween’ is afgeleid van Hallow-e’en, oftewel: All Hallows Eve. Letterijk vertaald is dit Allerheiligenavond, de avond vóór de Allerheiligen, waar we al ‘het nieuwe’ vieren.
Waarom vandaag?
Maar waarom vieren we Halloween op 31 oktober? Nou, dat komt doordat het feest zijn origine heeft in Ierland. Volgende de Keltische kalender begon het nieuwe jaar niet op 1 januari, maar op 1 november. 31 oktober is dus eigenlijk een soort ‘oudejaarsavond’. Het idee erachter is dat de oogst binnen was en er dus tijd en geld was voor een dagje vrij.
In de 19de eeuw immigreerden veel Ieren en Schotten naar de Verenigde Staten en namen deze traditie met zich mee. Inmiddels is Halloween één van de meest populaire feestdagen in de Verenigde Staten en wordt dit bijna overal uitgebreid gevierd.
En die pompoenen dan?
Met Halloween denk je natuurlijk aan uitgeholde pompoenen. De jack-o’-lantern, zoals de uitgeholde pompoen officieel heet, vindt zijn oorsprong in een Iers volksverhaal. En zoals met wel meer volksverhalen het geval is, moet je de betrouwbaarheid ervan met een korreltje zout nemen.
De legende verhaalt over een man, genaamd Stingy Jack (‘gierige Jack’), die een dealtje sloot met de duivel. Nadat ze samen een borreltje hadden gedronken (wie doet dat nou niet met Satan), haalde Jack de duivel over om zichzelf in een munt te veranderen, zodat hij kon betalen. Maar in plaats van het muntje te overhandigen aan de barman, stopte die gierige Jack het natuurlijk in zijn zak. Met ernaast een zilveren kruis.
Duivels gaan niet lekker met ene kruis in de buurt, dus Satan zat vast in zijn muntgedaante. Jack beloofde de duivel vrij te laten, als hij zou beloven Jack een jaar lang met rust te laten. De duivel ging akkoord.
Enige tijd later hield die gekke Jack de duivel wéér voor de gek. Hij liet Satan in een boom kruipen, waarna hij een kruis in de boom kerfde. Weer zat de duivel vast, dit keer boven in een boom. In ruil voor zijn vrijheid beloofde de duivel Jack de komende tien jaar met rust te zullen laten. En zou Jack komen te overlijden, dan zou hij hem niet meenemen naar de hel.
Toen Jack uiteindelijk stierf werd hij inderdaad niet meegenomen naar de hel. Maar de deuren van de hemel sloegen ook dicht toen Jack aan kwam zetten, want God moest niks van deze gluiperd hebben. Daarom doolt Jacks geest nu nog steeds rusteloos over de aarde. En hoe kun je die creep het beste afschrikken? Juist, met enge gezichtjes die je in een stuk pompoen kerft.
Pompoenen hadden de Ieren in Jacks tijd overigens nog niet. In plaats daarvan gebruikten ze andere groenten, zoals bieten. Pas toen de Ieren in de twintigste eeuw massaal naar Amerika emigreerden en ze daar pompoenen vonden, werd de jack-o’-lantern oranje.
Waarom enge kostuums?
Een beetje Halloween is natuurlijk niet compleet zonder een lekker eng verkleedpartijtje. Dit komt omdat de Ieren ervan overtuigd waren dat juist op deze avond de sluier tussen het hier en nu en het hiernamaals heel dun was en dat daardoor de doden makkelijk terug konden keren op de aarde. En daar zaten ook slechte geesten bij en dat was natuurlijk voer voor enge kostuums.
