Waarom we soms best egoïstisch mogen zijn | Mindful monday #6

Egoïstisch zijn is niet bepaald een eigenschap die aantrekkelijk wordt gevonden. Niet bij anderen én niet bij onszelf. Toch zou iedereen baat hebben bij een tikkeltje meer egoïsme op z’n tijd, zonder gemeen te worden uiteraard. Op jonge leeftijd wordt ons al aangeleerd dat zorg dragen voor anderen één van de belangrijkste menselijke eigenschappen is. Denk aan je speelgoed delen, iemand troosten die verdrietig etc. Jezelf op de eerste plaats zetten is iets wat je zoveel mogelijk moet onderdrukken. Maar is dat wel terecht?

Selflessness: een modern probleem

Met selflessness wordt het talent om agenda’s vol te plannen met verplichtingen, om taken uit te voeren waarin we onze talenten niet benutten en om te lang in relaties te blijven met mensen die het niet waard zijn.

Oftwel, we offeren onszelf bijna continu op voor anderen omdat we denken dat het zo hoort.

Het gevaar

Maar waarom brengt selflessness, een gebrek aan egoïsme, zoveel risico’s met zich mee? Op een gegeven moment komt het besef dat het grootste deel van ons leven al achter ons ligt en dat we onze beste jaren hebben gehad. Het pijnlijke daaraan is dat niemand bijzonder dankbaar is voor alle opofferingen die je in het verleden hebt gedaan. Je baas niet, waarvoor je dagelijks tegen je zin uit bed kwam. Niet je vrienden, waarmee je ondanks een enorme kater had toch de stad mee in ging.

Egoïstisch op een gezonde manier

Wanneer je dit moment ervaart, dan is het belangrijk om jezelf wat egoïstischer op te gaan stellen. Niet het egoïsme waarbij we anderen kwetsen, maar het type waarbij we onze eigen behoeftes even voorop stellen en belangrijker vinden dan de dagelijkse beslommeringen.

Wil je hiermee aan de slag? Dan is de Hindoeïstische filosofie er eentje die je hierbij kan helpen. Deze filosofie deelt het leven op in 4 stadia, waarbij het vierde stadium (Sannyasa) vooral interessant is om op te focussen. Sannyasa is namelijk het stadium waarbij men grote verplichtingen opzij zet om ruimte vrij te maken voor psychologische en spirituele ontwikkeling.

Een belangrijk inzicht in deze context is tot slot om te beseffen dat niet iedereen op hetzelfde moment een periode van Sannyasa kan inlassen. Soms moeten we nu eenmaal veel van onze psychologische ontwikkeling opofferen omdat we moeten studeren of omdat we moeten zorgen voor zieke familieleden bijvoorbeeld.

Maar daarnaast zijn er altijd jaren waarin de verplichtingen minder groot zijn, en vooral in die jaren kan een klein beetje egoïstisch (in de positieve zin) heus geen kwaad.